Συνέντευξή μου στο περιοδικό "Ανάπτυξη" του ΕΒΕΑ.
Μπορείτε να την δείτε τη συνέντευξη όπως δημοσιεύτηκε στη σελίδα 38 στον παρακάτω σύνδεσμό:
https://drive.google.com/file/d/1-HgxNjuLwK9Dv7wXhYG0Z3bRsaHax-Td/view
- Κυρία Νοτοπούλου, η ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ανοδική πορεία των τιμών και η πανδημία, που συνεχίζεται, κλονίζουν την τουριστική αγορά. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να στηριχθούν οι επιχειρήσεις του κλάδου, ιδιαίτερα μάλιστα οι μικρομεσαίες οι οποίες, γενικότερα, αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρηματοδότηση;
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Εδώ και δυο χρόνια, το πλήγμα που έχουν δεχτεί είναι τόσο ισχυρό που για πολλές επιχειρήσεις τίθεται θέμα βιωσιμότητας. Μία στις τέσσερις έχει μηδενικά ταμειακά διαθέσιμα και με τη ραγδαία αύξηση στα λειτουργικά κόστη εξαιτίας του ενεργειακού κόστουςβρίσκονται σε δεινή θέση. Εννέα στις δέκα μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποκλείστηκαν εξαιτίας των αυστηρών τραπεζικών κριτηρίων δανεισμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ έχει καταθέσει αναλυτική, κοστολογημένη πρόταση για το ιδιωτικό χρέος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για ρύθμιση σε 120 δόσεις με κούρεμα της βασικής οφειλής σε συγκεκριμένους κλάδους και με συγκεκριμένα κριτήρια – ένα μέτρο που θα τονώσει και τα έσοδα του δημοσίου. Με τον πληθωρισμό και το ενεργειακό κόστος να έχει αλματώδη αύξηση, αποτελεί βασικό στοιχείο στρατηγικής να περιοριστούν τα κόστη με δημόσια εργαλεία για να μην μετακυλιστούν στους επισκέπτες μας και στον εσωτερικό τουρισμό, γεγονός που μπορεί να πλήξει καίρια τις μελλοντικές επιλογές τους.
Δεν πρέπει να επιζητούμε πρόσκαιρα κέρδη αλλά μακροπρόθεσμη προτίμηση των ξένων επισκεπτών και το δικαίωμα στην αναψυχή για τους Έλληνες πολίτες.
Είναι ανάγκη να διευρυνθεί η βάση των δανειοληπτών, να συρρικνωθεί το φαινόμενο του χρηματοοικονομικού αποκλεισμού αξιοποιώντας και διευρύνοντας δημόσια εργαλεία, όπως η Αναπτυξιακή Τράπεζα που δημιούργησε ο ΣΥΡΙΖΑ και το εργαλείο των μικροχρηματοδοτήσεων που παραμένει ανενεργό εδώ και 1,5 χρόνο ενώ σύμφωνα με τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές και με συνδυασμένη πολιτική εγγυοδοσίας θα μπορούσε να παρέχει γρήγορη χρηματοδότηση χωρίς αυξημένα κόστη και με δημόσια κίνητρα ή διευκολύνσεις.
Είναι αναγκαίος ο ανασχεδιασμός των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ προκειμένου να ενταχθεί στον σχεδιασμό χρηματοδοτήσεων η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Είναι αναγκαία η μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα, πλαφόν στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου,όπως πέτυχαν η Ισπανία και η Πορτογαλία που επέμειναν στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής. Είναι αναγκαίο το χτύπημα της αισχροκέρδειας, η μείωση του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης, η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ και η διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ στην εστίαση και στο τουριστικό πακέτο. Ειδικότερα για τις επιχειρήσεις του τουρισμού που έχουν δεχτεί βαρύ πλήγμα, γενναία μη επιστρεπτέα ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων και του κόσμου της εργασίας,επαναφορά του μεταφορικού ισοδύναμου στα νησιά.
- Για το εργασιακό περιβάλλον στο τουρισμό πιστεύετε ότι χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα και ποιες είναι οι προτάσεις σας;
Ο τουρισμός είναι κεντρικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας και επιδρά άμεσα στην απασχόληση. Ο καταρτισμένος και παράλληλα ικανοποιημένος εργαζόμενος θα προσφέρει ανάλογη ποιότητα υπηρεσιών στον περιηγητή, ενισχύονταςτη θετική εμπειρία που λαμβάνει.
Η εκπαίδευση των εργαζομένων και οι καλές εργασιακές συνθήκες αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία μια εικόνας της Ελλάδος ως προορισμού με σημαντική υπεραξία στην παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών…και αυτό το διακύβευμα πρέπει να κερδηθεί.
Οιικανοποιητικές συνθήκες εργασίας και η αποφυγή του Burnout, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η ικανοποιητική αμοιβή, η μονιμότητα της απασχόλησης στον τουρισμό, βελτιώνουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.Οι εργαζόμενοι στον τουρισμό είναι βασικοί πυλώνες του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος.
Έχουμεσυμπεριλάβει στις προγραμματικές μας θέσεις την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ, τη δοκιμαστική εφαρμογή του 35ωρου χωρίς μείωση μισθού, την επανασύσταση του ΣΕΠΕ και την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων για ένα σταθερό πλαίσιο δικαιοσύνης και ασφάλειας για τους εργαζόμενους.
- Όπως έχετε δηλώσει «ο κόσμος αλλάζει, ο τουρισμός αλλάζει, πρέπει να αλλάξουμε και εμείς. Για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τις προκλήσεις που διαμορφώνονται, σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο και ανταγωνιστικό περιβάλλον οφείλουμε να αλλάξουμε και εμείς την πολιτική μας. Τίθενται σοβαρά ερωτήματα και προβληματισμοί, στρατηγικής στόχευσης». Γενικότερα λοιπόν, πέρα από τα προβλήματα που προαναφέρθηκαν και πιέζουν για λύσεις, σε ποιες νέες πολιτικές κρίνετε ότι πρέπει, με μακροπρόθεσμη στόχευση, να αναληφθούν πρωτοβουλίες;
Η πανδημία έφερε μια πρωτόγνωρη κρίση στον κλάδο του τουρισμού, που θέτει σε κίνδυνο την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων του κλάδου και ταυτόχρονα αναδιαμορφώνει τις συνθήκες της τουριστικής δραστηριότητας. Η τουριστική κίνηση είναι ευάλωτη στις διεθνείς κρίσεις και σήμερα έχει ανακύψει η κρίση της ακρίβειας και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ταυτόχρονα, παραμένει η απειλή της πανδημίας.
Ο τουρισμός θα ανακάμψει, διότι η ανάγκη για ταξίδι και αναψυχή γίνεται απαραίτητη για την καλή διαβίωση όλων μας. Όμως είναι αδήριτη η ανάγκη να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τις προκλήσεις που διαμορφώνονται, στο διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Οι πρωτοβουλίες που θα πρέπει να ληφθούν θα πρέπει να απαντούν στο τρίπτυχο:Βιωσιμότητα σε συνδυασμό με την αποδοτικότητα(προσαρμογή στα νέα δεδομένα που αφορούν στην οικονομική ευρωστία του τουρισμού, στην περιβαλλοντική και ενεργειακή διαχείριση και την κοινωνική συνοχή στον προορισμό),Τεχνολογική ετοιμότητα, Σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης. Σε κάθε περίπτωσηοφείλουμε να θωρακίσουμε ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα όμως, προκύπτουν προβληματισμοί, στρατηγικής σημασίας. Το μοντέλο ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού είχε φτάσει σε σημείο κορεσμού. Η επόμενη ημέρα είναι μια νέα εποχή.Χρειαζόμαστε ένα ιεραρχημένο σχέδιο για υποδομές-υπηρεσίες, μεταφορές και δίκτυα με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων ώστε να οδηγηθούμε σε ένα νέο μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Να αναπτύξουμε νέα τουριστικά πεδία. Να επενδύσουμε σε «πράσινες» υποδομές που ενισχύουν την προσβασιμότητα και τη λειτουργικότητα των προορισμών. Να αναβαθμίσουμε την τουριστική εκπαίδευση. Να θωρακίσουμε θεσμικά το Υπουργείο Τουρισμού για την διασύνδεση της τουριστικής πολιτικής με τους άλλους τομείς και να δημιουργήσουμε έναν ενεργό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων στον τουρισμό.
- Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι η Ελλάδα, παρά τις διεθνείς αντιξοότητες, στοχεύει σε σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού, εστιάζοντας τόσο στην αναβάθμιση, όσο και στον εμπλουτισμό του παραδοσιακού τουριστικού προϊόντος «Ήλιος και Θάλασσα» με έναν σημαντικό αριθμό περισσότερο εστιασμένων τουριστικών προϊόντων υψηλότερης αξίας. Με σειρά σπουδαιότητας, εσείς, ποια στοιχεία πιστεύετε ότι θα πρέπει αναδειχθούν αλλά και για ποια σημεία θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη ευαισθησία και μέριμνα;
Το μοντέλο «Ήλιος και Θάλασσα» αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας μας, ωστόσο είναι ένα από τα πολλά πλεονεκτήματα που υπάρχουν. Οφείλουμε να προσδώσουμε συνδυαστικά προστιθέμενη αξία ενισχύοντας μορφές τουρισμού όπως ο πολιτισμικός, ο θρησκευτικός, ο θαλάσσιος, ο οινοτουρισμός, ο γαστρονομικός αλλά και ειδικότερες μορφές τουρισμού όπως οι δημιουργικές βιομηχανίες, ο οικοτουρισμός, ο εκθεσιακός τουρισμός ή ο τουρισμός αστικού τύπου. Είναι σημαντικό οι φιλοξενούμενοί μας να κερδίζουν διαρκώς εμπειρίες.
Παράλληλα να αυξήσουμε την τουριστική δαπάνη ενισχύοντας την ποιότητα των υπηρεσιών. Είναι πλέον καιρός να ανοίξουμε περισσότερο τη βεντάλια των αγορών μας με περιηγητές που θα έρθουν στη χώρα μας για να γνωρίσουν μια χώρα με μακραίωνη ιστορία, με μοναδικό γεωγραφικό ανάγλυφο, τη δημιουργικότητα, την τοπική γαστρονομία, τη μοναδική βιοποικιλότητα.
Λέξεις κλειδιά είναι η διασύνδεση των οικονομικών δραστηριοτήτων με τον τουρισμό και η ενίσχυση προορισμών.
Για να επιτευχθούν οι στόχοι χρειάζονται επενδύσεις σε υποδομές,ενίσχυση της τουριστικής εκπαίδευσηςεντατικοποίηση συλλογής δεδομένων που αφορούν στον τουρισμό, δημιουργία ενός αξιόπιστου μηχανισμού αποτύπωσης της τουριστικής δραστηριότητας στην εθνική οικονομία, δημιουργία αξιόπιστων οργανισμών προώθησης και διαχείρισης προορισμών, ψηφιακός μετασχηματισμός του κλάδου- Τι θα λέγατε σε κάποιον επιχειρηματία που θέλει να επενδύσει τουριστικά στη χώρα μας;
Η απάντηση είναι σύντομη και έχει δυο σκέλη. Το οικονομικό- επιχειρηματικό σκέλος και το σκέλος που αφορά στην πληρότητα και το κάλλος των τουριστικών πόρων. Στο πρώτο σκέλος, η κυβέρνηση Μητσοτάκη φαίνεται να γυρνάει την πλάτη στον Έλληνα επενδυτή, να γυρνάει την πλάτη στον Έλληνα επιχειρηματία που θέλει να δραστηριοποιηθεί στο χώρο. Παρόλα αυτά όμως, η χώρα μας έχει ένα μοναδικό πλεονέκτημα πέραν του κάλλους: Μια δυναμική που δεν φαίνεται να ανακόπτεται παρά τις διεθνείς δυσμενείς συγκυρίες. Ας μην ξεχνάμε ότι σε 131 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα «χωράνε» 15.000 ακτογραμμής, εκατοντάδες νησιά και βραχονησίδες και ορεινοί όγκου μέσου υψόμετρου 600 μέτρων…αυτή η βιοποικιλότητα δεν είναι εύκολο να απαντηθεί στην υφήλιο.
