Συνέντευξη στο περιοδικό Τουριστική Αγορά.

Μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη στον παρακάτω σύνδεσμο στις σελίδες 36-38

http://www.e-compupress.gr/magazines/free/ta/288/36/

Αγαπητή κυρία Νοτοπούλου, οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στον τουρισμό εξαιτίας της πανδημίας, φέρνουν δυσκολίες αλλά και απαιτήσεις στον κλάδο. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες απαιτήσεις στις οποίες καλούνται οι επιχειρηματίες να ανταπεξέλθουν;

Η πανδημία έφερε μια πρωτόγνωρη κρίση στον κλάδο του τουρισμού, που θέτει σε κίνδυνο την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων του κλάδου και ταυτόχρονα αναδιαμορφώνει τις συνθήκες της τουριστικής δραστηριότητας.Μπορεί τα μηνύματα του καλοκαιριού να ήταν ενθαρρυντικά, ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι οι εισπράξεις, θα μπορέσουν να περιορίσουν το τεράστιο οικονομικό κενό του πρώτου εξαμήνου και να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα σε όλους. 

Η κυβέρνηση διαφημίζει τις επιδόσεις του τουρισμού, όμως σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος οι διεθνείς αφίξεις στο Οκτάμηνο του 2021 είναι δυστυχώς στο 40% του 2019 (8,624 εκατ. ταξιδιώτες το οκτάμηνο 2021 έναντι 21,842 εκατ. του αντίστοιχου οκταμήνου του 2019).Η καθυστερημένη δε έναρξη της σεζόν και οι συνεπακόλουθες αναιμικές επιδόσεις μέχρι και τον Ιούλιο (μείωση κατά 69 % στις αφίξεις και κατά  63% στις εισπράξεις, με το αντίστοιχο επτάμηνο του 2019), δημιούργησαν ένα εξαρχής μεγάλο κενό. Υπήρξε όντως μεγάλη ώθηση του τουρισμού από τον εσωτερικό τουρισμό και το μεγαλύτερο διάστημα παραμονής, σχεδόν διπλάσιο διάστημα, των εισερχόμενων επισκεπτών από το εξωτερικό. Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει εμβαθύνει στην ανάλυση της κατάστασης που αντιμετωπίζει ο κλάδος, διότι δυστυχώς όλα αυτά τα στοιχεία που τόνωσαν τον τουρισμό είναι παροδικά φαινόμενα της πανδημίας. Δεν εξετάζει καν τις αιτίες που οδήγησαν τους ανταγωνιστές μας στην Ευρώπη σε πολύ ταχύτερη ανάκαμψη σε σχέση με εμάς. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat για τις αφίξεις στα τουριστικά καταλύματα το πρώτο Επτάμηνο του 2021 η Τουρκία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία είχαν ανακάμψει σε πολύ σημαντικότερο επίπεδο σε σχέση με την Ελλάδα. Η Τουρκία βρέθηκε μόλις στο - 13,62 %, η Ισπανία στο - 36,57% και η Πορτογαλία - 37,91% του αντίστοιχου διαστήματος του 2019 ενώ η Ελλάδα ήταν μόλις στο - 65%.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι έρχονται οι χειμερινοί μήνες, που αντιπροσωπεύουν ένα ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο των εισπράξεων. Η χώρα όμως είναι «στο κόκκινο», με δυσοίωνες προβλέψεις για τον χειμερινό τουρισμό.

Το χρηματοδοτικό κενό και η δυσκολία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να ανταπεξέλθουν στα βάρη που έχουν συσσωρευτεί από το παρατεταμένο lockdown και τα ανεπαρκή μέτρα στήριξης, απαιτούν νέα-ουσιαστικά μέτρα στήριξης, για να αποφευχθεί ένα μαζικό κύμα πτωχεύσεων στον τουρισμό και την εστίαση.Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν αποκλειστεί από τον τραπεζικό δανεισμόεξαιτίας των αυστηρών τραπεζικών κριτηρίων δανεισμού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τόσο της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος, όσο και της ΓΣΒΕΕ, περίπου το 90% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα αποκλείονται από τον τραπεζικό δανεισμό, καθιστώντας απαραίτητη την αναπροσαρμογή των κριτηρίων και των προϋποθέσεων πρόσβασης.

Η βιωσιμότητατων τουριστικών επιχειρήσεων εξακολουθεί να είναι επισφαλής. Πρέπει να υπάρξει συνεχής στήριξη, ζεστό χρήμα στις επιχειρήσεις, με κριτήρια, να στηριχθούν οι εργαζόμενοι και να αναβαθμίσουμε το τουριστικό μας προϊόν ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις.

Πως διαμορφώνεται το εργασιακό περιβάλλον στο τουρισμό;

Ο τουρισμός περνάει μια παγκόσμια κρίση με μεγάλη επίπτωση στις θέσεις εργασίας στην τουριστική βιομηχανία. Και δεν είναι μόνο το σοκ της δραματικής μείωσης των θέσεων εργασίας και της βίαιης αναπροσαρμογής των οικονομικών δεδομένων, που οδήγησαν μεγάλο αριθμό εργαζομένων στην ανεργία και στα όρια της φτώχειας. Είναι και οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην μετα-πανδημική εποχή, σε ένα νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον που απαιτεί νέες δεξιότητες από τους εργαζομένους, προετοιμασμένους να αντιμετωπίσουν τις συνθήκες που διαμορφώνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι νέες συνήθειες των ταξιδιωτών, αλλά και οι νέες τάσεις στην παγκόσμια αγορά.

Σε αυτό το περιβάλλον, ο ελληνικός τουρισμός χρειάζεται θωράκιση ώστε να διατηρήσει τα συγκριτικά του ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, με την ανάπτυξη άμεσα ενός πλέγματος προστασίας των εργαζομένων και την ταυτόχρονη αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους. Διότι η τουριστική ανάπτυξη δεν είναι μόνο έσοδα και αφίξεις.

Πίσω από το κυβερνητικό αφήγημα, υπάρχουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, άνθρωποι που βγήκαν στην ανεργία, που ακόμη δεν έχουν λάβει τα ένσημά τους.Η κυβέρνηση έχει γυρίσει την πλάτη στα προβλήματα τους, στους ανθρώπους που στις πιο σκληρές συνθήκες υπηρετούν με αξιοπρέπεια τον ελληνικό τουρισμό. Δεν έχει ανακοινώσει κανένα απολύτως μετρό στήριξης, καταδικάζοντας τους σε πλήρη οικονομική εξαθλίωση, όχι μόνο τώρα αλλά και για τον χειμώνα αφού δεν θα είναι δικαιούχοι επιδόματος ανεργίας.

Για αυτό το λόγο παλεύουμε και στηρίζουμε μα κάθε τρόπο τα δίκαια αιτήματα των εργαζόμενων του κλάδου και επιμένουμε να κηρυχθούν ως γενικώς υποχρεωτικές, οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από την ΠΟΕΕΤ, καθώς και οι τοπικές κλαδικές συμβάσεις που έχουν υπογραφεί.

Η ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού πρέπει να στηριχθεί πρωτίστως στους ανθρώπους του. Η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, η διασφάλιση και προστασία της εργασίας και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, αλλά και η συνεχής εκπαίδευση τους για την αντιμετώπιση των νέων τάσεων στην τουριστική βιομηχανία, αποτελούν το τρίπτυχο της απάντησης στο νέο εργασιακό περιβάλλον που διαμορφώνεται.

Πρόσφατα δηλώσατε πως θα πρέπει να πέσει ζεστό χρήμα στις τουριστικές επιχειρήσεις αλλά με κριτήρια. Αναπτύξτε αυτή την πρόταση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ εγκαίρως, από την έναρξη της πανδημικής  κρίσης, πρότεινε με τα διαδοχικά προγράμματα για την οικονομική διαχείριση της πανδημίας (Μένουμε Όρθιοι 1 & 2) σημαντικές και γενναιόδωρες ρυθμίσεις για την απευθείας μη επιστρεπτέα ενίσχυση του κλάδου, την τόνωση του εσωτερικού τουρισμού και τη σημαντική αναπλήρωση των μισθών των εποχικών εργαζομένων. Από τον Νοέμβριο του 2020 στον Κοινοβουλευτικό Έλεγχο είχαμε επισημάνει την αδράνεια της κυβέρνησης να ενισχύσει με επιδοτήσεις τον κλάδο και τη δυσπραγία της να αξιοποιήσει τα νέα εργαλεία του αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού πλαισίου που επέτρεπαν να ενισχυθούν απευθείας οι βαθιά πληττόμενες μικρές επιχειρήσεις του κλάδου.Παράλληλα είχαμε ζητήσει, στα προγράμματα ενίσχυσης, τα κριτήρια να είναι προοδευτικά και αντικειμενικά με μεγαλύτερες απευθείας ενισχύσεις στις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα, γιατί αυτές δεν έχουν πρόσβαση σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία που συνδέονται με τα κριτήρια των τραπεζών και σε απευθείας τραπεζικό δανεισμό.

Η κυβέρνηση όμως αδιαφόρησε επιδεικτικά, για έναν κλάδο που υπέστη το μεγαλύτερο πλήγμα. Μετά την καθίζηση του τουρισμού το 2020 και ενώ εξελισσόταν το Α Εξάμηνο του 2021 με εισπράξεις και αφίξεις στο - 80% του 2019, η κυβέρνηση εξήγγειλε εξαιρετικά καθυστερημένα την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων με επιδοτήσεις μόλις στο 5% του τζίρου του 2019 και προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ. Εξ αρχής ωστόσο γνώριζεότι η ένταξη σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ μέχρι την εκταμίευση θα είχε καθυστερημένα αποτελέσματα και ότι το 5% επιδότησης ήταν πολύ μικρό! Το επισημάναμε από την πρώτη στιγμή. Χωρίς διαβούλευση με τους φορείς του κλάδου, με πνεύμα αποκλεισμού των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων και  κινούμενοι αντίθετα με τις ευρωπαϊκές προβλέψεις στο προσωρινό πλαίσιο της Κομισιόν, έβαλαν αυστηρά κριτήρια για τις προβληματικές επιχειρήσεις ενώ ο κλάδος ματίζεται από κόκκινα δάνεια. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τελικά, εντάχθηκαν στις 26/10/21 μόλις 2.428 τουριστικές επιχειρήσεις για 72 εκατ. ευρώ ενώείχανπροϋπολογιστεί 350 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των αυτών επιχειρήσεων. Μόνο ο κλάδος των καταλυμάτων, αριθμεί  28.528 επιχειρήσεις που απασχολούν 161.000εργαζόμενους. Αφέθηκε χωρίς χρηματοδότηση το 91,5% των επιχειρήσεων καταλυμάτων!

Η κυβέρνηση εν τέλει ενέκρινε μόλις 72 εκατ. ευρώ μόλις στο 8% του συνόλου των καταλυμάτων.  Επιπρόσθετα, σήμερα, οι αμιγώς τουριστικές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις τουριστικού ενδιαφέροντος καλούνται να επιστρέψουν μεγάλο μέρος των 4 δις των επιστρεπτέων προκαταβολών, των δανείων της ΑΑΔΕ, σε ένα καθεστώς πρωτοφανούς δημοσιονομικής λιτότητας.

Αναλύστε μας την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την στήριξη αλλά και περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα μας

Ο τουρισμός είναι και θα παραμείνει βασικός μοχλός ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας. Για αυτό το λόγο, ο αναπτυξιακός στόχος του σχεδίου μας για τον τουρισμό, πέραν της συμβολής στο ΑΕΠ και την αύξηση της απασχόλησης, είναι να προσελκύει τουρίστες όλο το χρόνο, να δημιουργεί αλληλεπιδράσεις με τους προορισμούς και να συντηρεί βιώσιμες επιχειρήσεις σε όλο το τουριστικό οικοσύστημα.

Ας συζητήσουμε , τι δεν είναι η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν ήταν η καθυστερημένη απόδοση πενιχρών επιδοτήσεων στο 8% των επιχειρήσεων του κλάδου με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των πραγματικά πληττόμενων της πανδημικής κρίσης και των ‘επίλεκτων’ της κυβέρνησης. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν είναι να δίνονται πολλά χρήματα σε λίγους με την ελπίδα ότι αυτό θα τονώσει τους πολλούς.Είτε με τη σωρεία των απευθείας αναθέσεων - αποκαλύφθηκε από το ΚΗΜΔΗΣ ότι το 65% των συμβάσεων στην περίοδο της πανδημίας ήταν απευθείας αναθέσεις - ή με τις εκλεκτικές επιλογές για επιχορηγήσεις, ζούμε την αναβίωση των παλαιών πελατειακών συστημάτων που κατέστρεψαν τη χώρα και θα αποψιλώσουν τον μικρό και των μεσαίο τουριστικό κλάδο.

Ο τουρισμός χρειάζεται το οριζόντιο και όχι το καθετοποιημένο και αδιαφανές σύστημα της ΝΔ. Χρειάζεται επενδύσεις ιδιωτικές και κρατικές και τη μεγαλύτερη συνεισφορά των μικρών  και των μεσαίων στην αύξηση προστιθέμενης αξίας και την ποιότητα του προϊόντος. Χρειάζεται περισσότερα προγράμματα ενίσχυσης μικρών και μεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων  και αντιστροφή της καταστροφικής δράσης της ΝΔ που αντιμετωπίζει την  κλάδο ως γάγγραινα και τις  επιχειρήσεις ως ζόμπι ή ‘συγχωνεύσιμες’.

Το οικονομικό σκέλος όμως του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τον τουρισμό, ανταποκρίνεται σε ένα στρατηγικό σχέδιο για την επόμενη ημέρα. Ένα σχέδιο που αναπτύχθηκε και επικαιροποιείται διαρκώς μέσα από εκτεταμένη συνεργασία με τους φορείς του τουρισμού. Ένα σχέδιο που έχει ως στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του ελληνικού τουριστικού κλάδου και της ικανότητάς του να αναπτύσσεται με βιώσιμο τρόπο, απαντώντας πειστικά στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, της νέας γενιάς ταξιδιωτών και του ψηφιακού μετασχηματισμού του κλάδου.

Αναδείξτε όποιο άλλο ζήτημα θέλετε

Στο ερώτημα που προκύπτει για την επομένη ημέρα του ελληνικού τουρισμού, μετά το ισχυρό πλήγμα που δέχτηκε στα χρόνια της Πανδημίας, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣέχει ξεκάθαρη απάντηση:Ανάπτυξημε σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, στην πολιτιστική μας κληρονομιά, στην κοινωνία.

Ιδιαίτερα όσον αφορά το περιβάλλον, οι δραματικές συνέπειες των πρόσφατων φυσικών καταστροφών μας επιβάλλουν το αίτημα της Aειφορίας (Sustainability) και της ανθεκτικότητας (Resilience)στον τουρισμό, όχι ως έναν γενικόλογο προσανατολισμό, αλλά ως προτεραιότητα. Διότι, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, οι πρωτοφανείς περιβαλλοντικές ανατροπές που η βιώνει χώρα, μαζί με την υφήλιο, υπαγορεύουν στρατηγικές διαφύλαξης, διαρκούς επικαιροποίησηςκαι δημόσιων επενδύσεων που θα διασφαλίζουν την ανθεκτικότητα.

Σε αυτό το πλαίσιο η συζήτηση σχετικά με τα μεγέθη των αφίξεων είναι απαραίτητο να τεθεί σε νέα βάση, ώστε να μη δημιουργεί προβλήματα σε προορισμούς. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, τα τελευταία χρόνια οι προορισμοί εργάζονται κυρίως για να προσελκύσουν περισσότερους επισκέπτες, ξεχνώντας ότι ο τουρισμός πρέπει να παραμείνει βιώσιμος με την πάροδο του χρόνου, το αποτέλεσμα είναι συχνά οι προορισμοί να γίνονται θύματα της δικής τους επιτυχίας.

Είναι απαραίτητο λοιπόν να αναπτυχθεί μια κοινή  στρατηγική για την ανάπτυξη του τουρισμού με επίκεντρο το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής, τις υποδομές, την δια βίου εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και τα χαρακτηριστικά των‘έξυπνων’προορισμών.

Επιπλέον, είναι απαραίτητο να κατανεμηθεί η ροή των επισκεπτών για την ανακούφιση των κέντρων. Να δημιουργηθούν ελκυστικά σημεία, έξω από τις κλασικές τουριστικές διαδρομές ενός προορισμού, με την αναζωογόνηση παραμελημένων περιοχών και τη διαφήμιση τους στους τουρίστες.

Η υλοποίηση ενός τέτοιου οράματος θα προσδώσει στη χώρα μας συγκριτικά πλεονεκτήματα και ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά, δρομολογώντας μια παραγωγική, σφύζουσα οικονομία – απελευθερώνοντας την παγιδευμένη αξία των προορισμών μας, και μάλιστα σε διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον με εντεινόμενο ανταγωνισμό.