Άρθρο στην ΑΥΓΗ 26.1.2025

Το Σπίτι μου 1 ήταν ένα μέρος μιας στεγαστικής πολιτικής που επιδοτούσε επιτόκια στεγαστικών δανείων των τραπεζών και έριχνε νερό στο μύλο της τραπεζικής πολιτικής έναντι μιας πραγματικής κοινωνικής πολιτικής που θα έδινε ευκαιρίες σε κάθε δικαιούχο δανείου εκτός τραπεζικών κριτηρίων.

Η επιδότηση επιτοκίου αποτελούσε μια από τις λειτουργίες του τέως ΟΕΚ. Συμπληρωνόταν από τη χορήγηση δανείου εξ ολοκλήρου από τον οργανισμό και συνοδευόταν από πολιτική ανέγερσης και οικοδόμησης κοινωνικών κατοικιών που το κράτος προσέφερε σε δικαιούχους με κοινωνικά κριτήρια. Αυτά, μαζί με τις πολιτικές ρύθμισης ενοικίου και τις πολιτικές αξιοποίησης ακινήτων του Δημοσίου θα αποτελούσαν μια ολοκληρωμένη απάντηση στο στεγαστικό πρόβλημα.

Την ώρα που η Πορτογαλία από το 2021 έχει καταθέσει πρόγραμμα 1δις και η Ισπανία πρόγραμμα 2,7 δις για το στεγαστικό στο Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα έχει προϋπολογίσει πρόγραμμα μόλις 2 εκ ευρώ.

Μόλις στα τέλη του 2024 με το φορολογικό νομοσχέδιο αποφάσισε να πάρει κονδύλια απο τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και να χορηγήσει στεγαστικά δάνεια. Όμως, παρά το γεγονός ότι λαμβάνονται χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης η κυβέρνηση παραδίδει αυτούς τους πόρους στις τράπεζες για να χορηγήσουν δάνεια κατά το δοκούν με δικά τους τραπεζικά κριτήρια με μετρητά από τον δικαιούχο στο 10% της αξίας του δανείου και με εμπράγματες εξασφαλίσεις στο 120% (υποθήκη), όπως έκανε και στο πρόγραμμα “Σπίτι μου 1” με πόρους της ΔΥΠΑ (του ΟΑΕΔ).

Την ώρα που άλλα κράτη μέλη προορίζουν τους πόρους του ΤΑΑ για δημόσια στεγαστική πολιτική, στη χώρα μας , παραδίδονται, με μια ιδιωτική δανειοκεντρική και οιωνεί “στεγαστική” πολιτική, στη διαχείριση των τραπεζών με μία τυπική και προσπελάσιμη γραφειοκρατική επιστασία από την  Αναπτυξιακή Τράπεζα.

Σε δημόσια έγγραφα της ΕΑΤ για το “Σπίτι μου 2” αναφέρεται ρητά ότι “Η απόφαση χρηματοδότησης βασίζεται σε ασφαλή οικονομικά κριτήρια, σύμφωνα με την ισχύουσα πιστωτική πολιτική και τις εσωτερικές διαδικασίες των Πιστωτικών Ιδρυμάτων, χωρίς την οποιαδήποτε συμμετοχή στις ως άνω διαδικασίες της ΕΑΤ ή του Ελληνικού Δημοσίου”. Αυτό αποτελεί και την παραδοχή της εξάλειψης κάθε κοινωνικής διάστασης στην παραχωρητική πολιτική της κυβέρνησης.

Με το πρόγραμμα Σπίτι μου 2 η κυβέρνηση απλά αλλάζει τη χρηματοδότηση: αντικαθιστά τους δημόσιους πόρους της ΔΥΠΑ (των αποθεματικών τ.ΟΕΚ) με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, προχωρώντας σε από κοινού με τις τράπεζες δανειοδοτήσεις επιλέξιμων μεν δικαιούχων οι οποίοι δεν θα κριθούν αντικειμενικά από Δημόσιο φορέα και  την τελική επιλογή στις χορηγήσεις θα τις κάνουν τα πιστωτικά ιδρύματα με τραπεζικά κριτήρια με βάση τη δυνατότητα  εξασφάλισης μετρητών και οικονομικής σταθερότητας του αιτούντα, με αποκλεισμό όσων έχουν πραγματική ανάγκη για στέγη και δεν κατέχουν τους απαιτούμενους πόρους ή έχουν αντιμετωπίσει δυσκολίες το προηγούμενο διάστημα.

Ο προϋπολογισμός των 2,1 δις διαιρούμενος με το ανώτατο πόσο δανείου 190.000 δίνει το πολύ 10.500 δικαιούχους γεγονός που δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας όταν το 40% των συμπολιτών μας ξοδεύει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος για στέγαση.

Για τους ενοικιαστές, τα ποσοστά υπερβολικής στεγαστικής επιβάρυνσης εκτοξεύονται στο 79% που είναι και το υψηλότερο στην ΕΕ.

Έχουμε επισημάνει την έλλειψη ουσιαστικής στεγαστικής πολιτικής. Τα πολυδιαφημισμένα προγράμματα που υλοποιεί η κυβέρνηση είναι σταγόνα στον ωκεανό των στεγαστικών αναγκών της ελληνικής κοινωνίας όταν πληρώνουμε κατά μέσο όρο το υψηλότερο ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματός μας στην ΕΕ για έξοδα στέγασης, ενώ τους τελευταίους 12 μήνες με το πρόβλημα να οξύνεται διαρκώς, το 26% των συμπολιτών μας αναγκάστηκε να φιλοξενηθεί σε φίλους ή συγγενείς ή να χρησιμοποιήσει κάποιο προσωρινά κατάλυμα.

Καλούμε την κυβέρνηση να αλλάξει στάση και να εγκαταλείψει την πολιτική που ακολουθεί, η οποία αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα για την κοινωνική συνοχή. Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2022 μας δείχνουν 27ους σε 30 ευρωπαϊκές χώρες με δαπάνες 0,3% του ΑΕΠ για τη στεγαστική πολιτική.